Discalaimer:
[Nie my pierwsi zadajemy sobie to pytanie. Zaprzątało ono ludziom głowy tak naprawdę od kiedy te głowy ( a mówiąc ściślej – umysły) się pojawiły. Niestety, ani “capre diem” ani ascetyczne siedzenie na przysłowiowym słupie nie dało żadnej ostatecznej odpowiedzi. Ciągle szukamy. A najrozsądniej byłoby pogodzić się z tym, że nie znajdziemy. Cierpienie jest. Jest nieodłączną częścią naszej(ludzkiej) natury. Z resztą tak samo jak szczęście. Taka jest istota naszych umysłów – wiecznie się porównywać, wiecznie być w oddzieleniu, w odrębności.]
Ale czy da się w ogóle cokolwiek zrobić. Czy pozostaje tylko siedzieć i płakać, względnie – siedzieć i kontemplować? Otóż myślę, że warto działać. Większość z nas przeszła w dzieciństwie swoiste “pranie mózgu”. Na nasze umysły zostały nałożone (za sprawą rodziców, rówieśników, społeczeństwa) wybitnie niesprzyjające programy. Sprawiają one, że w życiu doznajemy cierpienia więcej niż to konieczne. Oto przegląd najpopularniejszych programów: (na podstawie książki: Program zmiany sposobu życia. Uwalnianie się z pułapek psychologicznych Jeffrey E. Young, Janet S.Klosko)
Porzucenie i brak stabilnej więzi
Przewodni lęk:
- Boję się opuszczenia przez bliskie osoby. Czy to z powodu zdarzeń losowych(Śmierci, choroby) czy bardziej osobistych (Boję się, że bliska mi osoba wybierze kogoś innego w rezultacie czego zostanę osamotniony odrzucony.)
Hit programu:
“Proszę nie zostawiaj mnie”
Podejrzewanie nadużycia i skrzywdzenia
Przewodni lęk:
- Boję się, tego, że inni ludzie mnie skrzywdzą, wykorzystają, nadużyją, zranią.
Hit programu:
„Nie mogę Ci zaufać”
Zależność i niekompetencja
Przewodni lęk:
- Boję się, że sam sobie nie poradzę. Boję się, że bez wsparcia nie będę w stanie normalnie, czy to społecznie czy zawodowo, funkcjonować.
Hit programu:
„Nie poradzę sobie sam”
Podatność na zagrożenie i zranienia.
Przewodni lęk:
- Boję się, że spotka mnie jakieś nieszczęście. Że wydarzy się coś nad czym nie mam kontroli: wypadek, choroba, bankructwo.
Hit programu:
„Zbliża się katastrofa”
Deprywacja emocjonalna
Przewodni lęk:
- Boję się, że nikt nigdy nie zaspokoi mojej potrzeby bycia kochanym. Nikt nigdy nie pokocha mnie w sposób, który jest adekwatny i zadowalający. Zawsze coś będzie nie tak. Nigdy nie zostanę tak naprawdę zrozumiany przed drugą osobę.
Hit programu:
„Nigdy nie dostanę miłości, której tak bardzo potrzebuję”
Izolacja społeczna
Przewodni lęk:
- Boję się odrzucenia ze strony grupy społecznej, rówieśniczej, zawodowej, właściwie jakiejkolwiek grupy. Boję się , że nie zostanę przyjęty, zaakceptowany taki jaki jestem, że nigdy nie będę pełnoprawnym członkiem danej społeczności.
Hit programu:
„Nie pasuję”.
Niepełnowartościowość i wstyd
Przewodni lęk:
- Boję się, że nikt nigdy nie pokocha mnie takiego jakim jestem. Boję się, że nie ma we mnie nic wartościowego, że nie jestem warty niczyich uczuć. Że jeśli ktoś odkryje moja “prawdziwą” naturą to mnie zostawi.
Hit programu:
„Jestem bezwartościowy”
Skazanie na niepowodzenia
Przewodni lęk:
- Boję się, że okażę się gorszy. Boję się być nieudacznikiem. Boję się, że nie poradzę sobie tak dobrze jak inni w dziedzinach takich jak: praca, nauka, czy sport.
Hit programu:
“Jestem nieudacznikiem”
Podporządkowanie się
Przewodni lęk:
- Boję się, tego, że:
- Jeśli nie zaspokoję w odpowiedni sposób potrzeb innych ludzi to będę odpowiedzialny za ich krzywdę.
- Jeśli nie spełnię próśb innych ludzi, to zostanę przez nich odrzucony/ ukarany.
Hit programu:
„Zawsze robię tak jak Ty tego chcesz”
Bezwzględne standardy osobiste i hiperkrytycyzm.
Przewodni lęk:
- Boję się, że nie będę najlepszy w tym czego się podejmę.. Że nie będę wyróżniał się na tle innych. Że nie osiągnę nic szczególnego w dziedzinach takich jak kariera, status materialny, wygląd zewnętrzny, czy nawet życie rodzinne.
Hit programu: „Nigdy nie jest wystarczająco dobrze”
Roszczenia i przekonanie o szczególnych uprawnieniach.
Przewodni lęk:
- Boję się, że nie będę w żaden sposób wyróżniony. Boję się pozbawienia specjalnych uprawnień (czy to w relacji osobistej czy społecznej) Boje się tego, że nikt nie będzie traktował mnie wyjątkowo i spełniał moich zachcianek.
Hit programu:
“Mogę mieć cokolwiek zechce”
I na koniec dobra wiadomość. Programy są do zmiany. Skoro zostały narzucone, to mogą też zostać odrzucone. Jako dzieci nie mieliśmy wpływu na to, jaki program zostanie nam wgrany. Za to dzisiaj z pozycji dorosłego możemy krok po kroku zapoczątkować proces zmiany. Wszystko w naszych głowach 🙂
Bibliografia:
- Jeffrey E. Young, Janet S. Klosko, Program zmiany sposobu życia. Uwalnianie się z pułapek psychologicznych, Warszawa 2012
